ÜRÜN İADESİ

Hizmet sektöründe hem tüketiciler hem de satıcılar için karşılaşılan en büyük sorunlardan birisi satıma konu olan ürünün iadesidir. Kanun tarafından getirilen sınırlandırmalar vatandaşlar tarafından yanlış anlaşılmakta, bu yanlış anlaşılma sebebiyle birçok kişi ürünü teslim etmek istemesine rağmen satıcıların farklı davranışları ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Sanırım yeniden ele alınması tüketiciler için faydalı olacaktır.

      A. TÜKETİCİ KANUNU İLE GELEN YENİLİK

Yeni tüketici kanunu ile gelen düzenleme ile satın alınan malın iade koşulu ikiye ayrılmaktadır. Bunlardan birincisi “mesafeli sözleşme” ve “işyeri dışında kurulma” başlığı altında değerlendirmeye tabi tutulurken diğer ise “ayıplı mal” başlığı altında değerlendirilmektedir. Aslında yeni kanun ile birlikte satılan malın iadesinde “ayıplı mal” açısından birden fazla seçimlik hak sunulmuş olup ürünün iadesi bunlardan sadece biridir. Kısacası Tüketici Kanunu tüketiciyi olası tüm haksızlıklardan korumak amacıyla tüketiciye pek çok hak vermiş ve bunun karşılığında da gelişen tüketici bilinciyle mal piyasasındaki kalitenin artması amaçlanmıştır. Esasen söz konusu hükümler hem alan hem de satan için oldukça faydalı hükümlerdir.

B. MESAFELİ SÖZLEŞME İLE MAL VEYA HİZMET ALIMI

Bir ürünün mesafeli sözleşmeye istinaden iade edilebilmesi için öncelikle yapılan satım sözleşmesinin mesafeli sözleşme kriterlerini taşıyıp taşımadığına bakılmalıdır. Bir sözleşmenin mesafeli sözleşme olabilmesi için;

1.       Satıcı ile tüketicinin aynı zamanlı fiziksel varlığının olmaması,

2.       Mal veya hizmetin uzaktan pazarlamaya yönelik oluşturulmuş bir sistemle satılması,

3.       Sözleşmenin kurulduğu ana kadar uzaktan iletişim araçlarının kullanılması,

Şartlarını aynı anda taşıması gerekmektedir. Bu şartları taşımayan bir satım sözleşmesi mesafeli satım sözleşmesi olarak tanımlanmayacağı için iadesi ayıplı mal hükümlerine göre yapılacaktır. Eğer söz konusu satım, mesafeli sözleşme ise bu durumda tüketici hiçbir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin aldığı ürünü 14 gün içerisinde sözleşmeden cayarak iade edebilecektir.

 C. İŞ YERİ DIŞINDA KURULAN SÖZLEŞMELER

Bir ürünün iş yeri dışında kurulmuş olabilmesi için sözleşmenin iş yeri dışında yapılmış olması gerekmektedir. Satış sözleşmesinin kurulması aşamasında kanun tarafından sayılan bazı örnekler bir karine teşkil ettiğinden bu tür örneksemeye konu olan satışlarda satıcı bu durumun aksini iddia ederek ancak ürün iadesinden imtina edebilir. Kanunun bahsettiği örneklemelerin dışındaki ayrık durumlarda ise tüketici sözleşmenin işyeri dışında kurulduğunu ispat ederek ürün iadesini gerçekleştirebilecektir. Kanunun tarafından verilen örnekler şöyledir;

Sözleşmenin;

1.       İş yeri dışında tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında kurulması,

2.       İş yeri dışında görüşme yapılmasının hemen ardından iş yerinde ya da uzaktan iletişim aracı kurulması,

3.       Tanıtım ya da satış amacıyla yapılan bir gezi esnasında kurulması,

İşyeri dışında kurulan sözleşmelere örnek olarak sayılmıştır. Sözleşmenin iş yeri dışında kurulması durumunda tüketici herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayarak elindeki ürünü iade edebilir.

D. AYIPLI MAL VEYA HİZMET

Ayıplı mal kavramı kanun tarafından açık bir şekilde tarif edilmiştir.

Tüketiciye teslim anında;

1.       Kararlaştırılmış olan örnekğe/modele uygun olmaması,

2.       Objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması,

durumunda ayıplı mal olarak tanımlanır. Ancak kanun hükmü meydana gelebilecek karmaşayı önlemek için farklı türde açıklamalar da getirmiştir. Örneğin ambalajında ya da reklamında belirtilen özelliği taşımaması, satıcı tarafından belirtilen niteliğin bulunmaması, teknik olarak sahip olması gereken özelliğe sahip olmaması, tüketicinin üründen beklediği ekonomik, hukuki ve maddi yararları ortadan kaldıran veya azaltan eksikliklerin bulunması da ayıp olarak nitelendirilmiştir. Bir ürünün ayıplı olduğunu tüketici ispat etmek zorundadır.

Söz konusu ürünün ayıplı olduğunu anlayan tüketici söz konusu ayıbı derhal ihbar ederek sözleşmeden döndüğünü ve ürünü iade etmek istediğini belirtmek mecburiyetindedir. Ancak bu şartlar altında tüketici elindeki ürünü iade edebilecektir.

"www.selimhukuk.tk" adresinden bizlere ulaşabilir. "Ücretsiz Hukuki Değerlendirme" kanalıyla davalarınız ve uyuşmazlıklarınız hakkında bizlerden görüş alabilirsiniz.

(a.b.c.)